Bayramdan hemen önce konut piyasasında neler konuşuluyor, gündemde hangi konular var, bayramdan sonra konut piyasasında neler bekleniyor gibi pek çok sorunun cevabına gelin birlikte bakalım.
. DASK, ZAS oluyor : Zorunlu Deprem Sigortası olarak bilinen DASK’ın yerine Zorunlu Afet Sigortası geliyor. DASK, sadece konutun inşaat maliyeti ile ilgili iken ZAS içindeki eşyaları da kapsam dahiline alıyor. ZAS’ın DASK’tan bir diğer farkı ise sadece deprem değil ama sel, yer kayması, tsunami ve diğer tüm afetleri kapsaması. Bayramdan sonra ZAS ile ilgili tüm detayların açıklanması bekleniyor.
. Gayrimenkul Yatırım Fonları ile parçalı hisse devri yolda: Konut fiyatlarında her ne kadar USD ve reel bazda düşüş gözlemlense de inşaat maliyetlerindeki artışın önüne geçilemiyor. TÜİK verilerine göre Nisan 2024’te geçtiğimiz yıla göre %71,80 artan inşaat maliyetleri, müteahhitlerin arzdan geri çekilmesine sebep olurken; böyle giderse, yılda ortalama 700-800.000 adet yeni konuta ihtiyaç duyulan Türkiye’de bir müddet sonra konut sıkıntısı yaşanması bekleniyor. Bunun önüne geçmek için Proje Gayrimenkul Yatırım Fonları ile müteahhitlerin finanse edilmesi amaçlanıyor. Böylelikle hem müteahhitler finanse edilmiş olacak ve hem de konut alamayan küçük yatırımcı parası nispetinde pay alacak ve proje bitiminde de kira geliri elde edecek. GYF ‘ler için yol haritasının bayram sonrası açıklanması bekleniyor.
. Mayıs ayı satış rakamları açıklandı: Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından konut satış sayıları açıklandı ve Türkiye’de konut piyasasının bittiğini, Türkiye’de konutun yatırım olmaktan çıktığını ifade eden pek çoklarını şaşırttı. Neredeyse üçte bir oranında düşen yabancı satışlarına ve toplam satışlar içinden sadece %9 pay alan ipotekli satışlara rağmen Türkiye genelinde toplam 110.588 satış gerçekleşti. Aşağıdaki tabloda 2018’den bu yana İstanbul ve Türkiye genelinde ilk beş ayda gerçekleşen toplam satış rakamlarını görebilirsiniz. Tablodan ve hemen ardından verilen grafikten de anlaşılacağı gibi hem İstanbul ve hem de Türkiye genelinde satışlar ortalamalarda geziyor.
| Türkiye | İstanbul | |
| 2018 | 526.619 | 88.772 |
| 2019 | 444.441 | 81.501 |
| 2020 | 434.757 | 77.512 |
| 2021 | 418.079 | 82.218 |
| 2022 | 575.889 | 106.314 |
| 2023 | 482.143 | 82.940 |
| 2024 | 465.761 | 80.027 |
2018-2024 yılları Ocak-Mayıs dönemi İstanbul ve Türkiye geneli toplam konut satışları grafiği
2022’de 446.182 adet ile rekor kıran ‘diğer satış türlerinde’ ise ilk beş ayda yine geçtiğimiz ayda gördüğümüz gibi 421.159 adet ile ikinci en iyi toplam satış rakamını görüyoruz. Bu demek oluyor ki, evini satmak isteyen, pazarlık etmeye açık, doğru fiyat ile piyasaya çıkan tüm satıcılar evlerini satıyor ve cebinde parası olan alıcılar ise ilgilendikleri pazarda istedikleri evi pazarlık güçlerini kullanarak alıyorlar.
Diğer yandan uzun bayram tatili nedeniyle, Haziran ayı verileri tüm bu verilerden farklı bir durum sergileyebilir ve satış rakamları düşük çıkabilir.
. Konut yatırımında dış ticaret açığı ve kiralık fiyatlarında muazzam artışlar gündemde : Yabancılar değerli TL sebebiyle Türkiye pazarından çekilirken, kiracı problemi ile uğraşmak istemeyen, ek vergi söylentileriden kaçan ve değerli Türk Lirasının gücünü kullanan Türk yatırımcılar ise yabancı ülkeler için iyi birer müşteri haline geldi. Kıbrıs, Karadağ, ABD, Yunanistan, İngiltere başta olmak üzere pek çok ülkeye yapılan konut yatırımları yüzünden konutta ilk kez dış ticaret açığı gündeme geldi; böyle giderse Türkiye’den yabancıların aldığı konuta yapılan yatırım tutarı ile Türklerin başka ülkelerden aldığı konutlara yapılan yatırım tutarı arasında bir fark oluşacak ve bu anlamda Türkiye tarihinde bir ilk yaşanacak. Bu durum şimdilik sadece konutta dış ticaret açığı yönünden değerlendirilirken ileriki zamanlarda kiralık konut sıkıntısı yaşanabileceğini ve kira fiyatlarında muazzam artışların olabileceğini düşündürtüyor.
. Banka kredilerinde oranlar hemen aynı seviyelerde geziyor. İlk Evim Kredisi ile Akbank 3,05 ile en iyi oranı verirken mesela Garanti Bankası’nda oran 3,20’de. Garanti Bankası’ndan 2 Milyon konut kredisi alan bir tüketiciye 65.495 TL aylık ödemeler ile 10 yılda toplam 7.884.195 TL ‘ye mal oluyor.
. Vergisini ya da konut kredisini zamanında ödemeyen Çinlilerin sosyal kredi notları düşürülüyor: Çin’in büyümesinde en büyük rolü oynayan inşaat sektörü büyük çöküş yaşıyor ve hükümet mümkün olduğunca cazip kredi koşulları ile eldeki stoğu eritmeye çalışırken diğer yandan sosyal devlet karşıtı paylaşımlar dikkat çekiyor. Songpinganq adlı kullanıcının X’de yaptığı paylaşımda vergi ya da konut kredilerini zamanında ödemeyenlerin sosyal kredi notları düşürüldüğü belirtiliyor. Halka açık QR kodlarla herkesin birbirinin sosyal kredi notunu görebildiği ve bu durumun kişiler arasında bir sınıf ayrımı yarattığı belirtilirken, düşük sosyal kredi notu olanların seyahat hakları kısıtlanabiliyor ya da çocukları istedikleri okula alınmayabiliyor.